روش تفسیر ابی بن کعب و ابوهریره (با تکیه بر تفاسیر التبیان و مجمع البیان)

چکیده ابی بن کعب صحابی با سابقه ای است که پیامبر اکرم? قرآن را بر وی اقراء کرده و از سوی ایشان به سید القراء ملقب شد . از این رو ، وی ناقل روایات متعددی در نحوه قرائت آیات است که البته با مصحف امروز مسلمانان تفاوت دارد . ابی بن کعب به جهت حمایت از حضرت علی? ، میانه خوبی با حکومت وقت نداشت ؛ لکن به دلیل جایگاه علمی ، ریاست مکتب تفسیری مدینه را پس از پیامبر اکرم? عهده دار شد . در تفاسیر "التبیان فی تفسیر القرآن" و "مجمع البیان لعلوم القرآن" روایات تفسیری فراوانی از ابی بن کعب نقل شده است . این روایات که از روش تفسیر اثری و عقلی بهره مند است ، مشتمل بر تفسیر آیه ، علوم قرآن ، بیان رویداد تاریخی و بیان سیره عملی پیامبر اکرم? و تبیین معنای لغوی واژه ، تفسیر آیه ، بیان مصداق و ... است . ابوهریره نیز با وجود مصاحبت کوتاهش با پیامبر اکرم? ، یکی از صحابه ایشان و در شمار مکثرین حدیث محسوب می شود . او پس از وفات پیامبر اکرم? خود را به حاکمان خصوصاً معاویه نزدیک ساخت . کتب تفسیری "التبیان" و "مجمع البیان" نیز برخی از روایات تفسیری وی را منعکس کرده است . ابوهریره از منبع متداول آن روز یعنی اثر بهره جسته و در تفاسیر یاد شده ، روایاتی در زمینه های تفسیر آیه ، بیان مصداق ، علوم قرآن و ... از وی نقل شده است ؛ گر چه در تفسیر آیات از روش عقلی نیز بی بهره نبوده و روایاتی در زمینه های معنای لغوی واژه ، تفسیر آیه ، بیان مصداق و ... نقل کرده است . کلید واژه ها ابی ابن کعب ، ابوهریره ، "التبیان فی تفسیر القرآن" ، "مجمع البیان لعلوم القرآن" ، روش تفسیر اثری ، روش تفسیر عقلی ، روایت تفسیری